Zwemonderwijs in Vlaanderen: de lat moet omhoog, ook in het water

Terwijl de Vlaamse overheid de ambitie heeft om de lat in het onderwijs hoger te leggen, dreigt het zwemonderwijs achterop te hinken. Waar de expertencommissie onder leiding van professor Daniel Muijs nog pleitte voor duidelijke en meetbare minimumdoelen, besliste het Vlaams Parlement om de eindtermen opnieuw te versoepelen. Eind 2024 riep minister Zuhal Demir een commissie van experten samen om nieuwe minimumdoelen voor het kleuter- en lager onderwijs uit te werken. Het uitgangspunt was een kennisrijk curriculum met hogere ambities. In mei 2025 stelde de commissie haar voorstel voor, ook voor het zwemonderwijs. Leerlingen zouden: • 50 meter aaneensluitend en doelmatig moeten kunnen zwemmen in een aangeleerde zwemslag; • moeten kunnen drijven, watertrappelen en roteren rond de lichaamsas.

Deze concretisering gaf zwemonderwijs in Vlaanderen voor het eerst duidelijke afbakeningen, gekoppeld aan essentiële basisvaardigheden die rechtstreeks bijdragen aan zwemveiligheid. Vanuit het werkveld werd positief gereageerd, ondanks de gekende uitdagingen rond maximumfactuur en beschikbaar zwemwater. Toch werd dit nu teruggeschroefd door het Vlaams Parlement. De goedgekeurde eindterm luidt nu: “De leerlingen voelen zich veilig in het water en kunnen zwemmen zonder hulpmiddelen.” Deze verwoording roept ernstige vragen op. • Is ‘zich veilig voelen’ wel een objectief en zinvol criterium? Zou het doel niet moeten zijn dat kinderen effectief veilig zijn in het water? • Wat betekent ‘kunnen zwemmen’? Zonder een minimumafstand of concrete vaardigheden blijft de invulling vaag en moeilijk meetbaar. • Waarom zijn cruciale basisvaardigheden geschrapt? Zonder 50 meter zwemmen in buik- en ruglig, zonder drijven, watertrappelen of roteren, is een kind niet écht veilig in het water.

Met de nieuwe eindterm dreigt de kwaliteitsdaling van het zwemonderwijs in Vlaanderen. Waar in andere vakgebieden sterkere en concretere doelen worden geformuleerd, blijft zwemmen steken in vaagheid. Oproep vanuit het veld Met deze sneuveltekst roepen verschillende actoren uit het onderwijs, de sportsector en de zwembranche, beleidsmakers nu op om deze beslissing te herzien. Een kind dat 50 meter kan zwemmen en de basisvaardigheden beheerst, bouwt levenslange veiligheid op in en rond het water. Het terugschroeven van deze minimale vereisten is onverantwoord en doet afbreuk aan de ambitie om elk kind degelijk en veilig te leren zwemmen.